Media Freedom Rapid Response (MFRR) i SafeJournalists mreža (SJN) osudili su brojne incidenate zastrašivanja i ometanja s kojima su se suočili novinari koji su izvještavali o parlamentarnim izborima u Albaniji.
Od izbora 11. maja, najmanje 20 novinara i medijskih radnica suočilo se sa ometanjem i pritiskom u izvještavanju, uključujući i one od strane javnih zvaničnika. Svi incidenti su snimljeni na više video snimaka.
Tokom izbornog dana najmanje pet novinara koji su izvještavali o glasanju doživjelo je uznemirujuće incidente širom zemlje, uključujući verbalno zlostavljanje, fizičku agresiju i ometanje u izvještavanju.
Incidenti koje su tog dana dokumentirali MFRR i SJN uključuju fizički napad na novinara Armanda Rabija u Đirokastri, prisilno brisanje snimljenog materijala s telefona Erise Ksindole u Pogradecu, kao i nasilni sukob koji je uključivao ekipu Siri TV i novinarku Ambroziju Metu, u koji je bio umiješan poslanik Socijalističke partije Erion Brače, tokom prijenosa uživo iz nezvanične izborne kancelarije u Tirani.
Novinari su se također suočili s proizvoljnim ograničenjima od strane osoblja na biračkim mjestima, što je u suprotnosti sa Izbornim zakonom Albanije.
Akreditiranim medijskim posmatračima u Draču navodno je bilo onemogućeno da dokumentiraju glasanje, dok je u Sarandi Enriku Gabi iz Euronews Albanija navodno bilo dozvoljeno samo 15 minuta snimanja, što je ponovo u suprotnosti sa zvaničnim pravilima koja omogućavaju pristup medijskim radnicima. Gaba je i ranije doživio opstrukciju od strane izabranih zvaničnika tokom lokalnih izbora u augustu 2024. godine.
– U kontekstu izbora, javni zvaničnici imaju posebnu dužnost da osiguraju transparentnost izbornog procesa, te da omoguće novinarima da bez ometanja ili nasilja prate izborne kampanje, procedure glasanja i brojanje glasova – navele su organizacije u saopćenju.
Kažu da ovi incidenti izazivaju zabrinutost u vezi sa stanjem slobode medija i slobodnog protoka informacija u Albaniji, budući da nadležni nisu osigurali uvjete za fer, uravnoteženo izvještavanje i transparentnost tokom izbornog procesa.
Nakon objavljivanja rezultata glasanja, prijavljeni su i drugi incidenti u koje su bili umiješani zvaničnici opozicione Demokratske partije Albanije (DP). Zabilježeno je najmanje 10 slučajeva verbalnog zlostavljanja dok su novinari izvještavali o porazu partije.
Među njima, generalni sekretar Demokratske partije Flamur Noka više puta je diskreditirao novinare i odbijao pitanja Report TV-a i A2 CNN-a. Tokom protesta Demokratske partije, organiziranog 16. maja s ciljem da se ospori navodna izborna prevara, novinarki Euronews-a Sari Demuši jedan partijski funkcioner, Edi Paloka, oteo je akreditaciju za Samit Evropske političke zajednice koji se održavao u isto vrijeme kad i protest.
Ovaj fizički incident, uz uvrede i ometanje snimanja od strane drugih partijskih zvaničnika, potstakao je neprijateljstvo učesnika protesta prema novinarima, zbog čega su neki, uključujući Demuši, napustili događaj zbog vlastite sigurnosti.
Stoga su MFRR i SJN pozivali albanske vlasti da osiguraju brzu, temeljnu i nezavisnu istragu svih prijavljenih slučajeva nasilja, zastrašivanja i ometanja novinara koje su počinili javni službenici i druge osobe.
Nakon izbora, MFRR i SJN ponovo su pozvali izabranu administraciju Socijalističke partije da preduzme konkretne korake za jačanje slobode medija u Albaniji, a sve političke stranke da se uzdrže od miješanja u rad novinara i da javno osude sve oblike neprijateljstva prema medijima.
Izvor: Udruženje BH novinari
