Prije sedmicu dana odjeknula je vijest da je fudbalski klub Barcelona sklopila dogovor sa švedskom audio streaming kompanijom Spotify po kojem će njihov natpis stajati na dresovima muške i ženske ekipe slavnog kluba. Katalonci će prema trogodišnjem ugovoru ukupno inkasirati 280 miliona eura.

Samo u jednoj sezoni Barselona će dobiti 93 miliona eura. Ovoj vijesti prethodila je afera oko Joea Rogana, gdje se javnost podsjetila na cifre koju je Spotify platio saradnju sa UFC komentatorom, koja premašuje 100 miliona dolara.

Odakle ove vrtoglave cifre, i šta predstavlja Spotify, kompanija, koja je i dalje van radara svima onima kojima muzika i nije neka fascinacija ili strast.

Spotify je jedan od najvećih provajdera usluga streaminga muzike s više od 406 miliona aktivnih korisnika mjesečno, uključujući 180 miliona pretplatnika, zaključno s decembrom 2021. godine.

Spotify nudi digitalnu snimljenu muziku i podcaste sa ograničenim autorskim pravima, uključujući više od 82 miliona pjesama.

Funkcionira kao freemium usluga (osnovne funkcije su besplatne, uz reklame i ograničenu kontrolu, dok se dodatne funkcije, kao što su slušanje van mreže i bez reklama, nude putem plaćenih pretplata).

Spotify je trenutno dostupan u više od 180 zemalja, a korisnici mogu da pretražuju muziku na osnovu izvođača, albuma ili žanra, a mogu da kreiraju, uređuju i dijele playliste.

Dvije životne priče, dva momka, čija su i rana djetinjstva stidljivo ukazivala na buduće obrise uspjeha i slave. Još kao učenik osnovne škole Sarlaskolan u Borasu, Martin Lorencon (1969) rekao je kolegama iz razreda da želi da proda po jednu kutiju šibica svakom Kinezu i tako postane milijarder.

U srednjoj školi je pohađao tehnički odsjek škole Sven Eriksonsgymnasiet, gdje je volio da ide na partije, ali je obrazovanje uvijek stavljao na prvo mjesto: ako je zabava prethodila testu, lagao bi da je bolestan, na taj način ostajući kući.

Godine 1995. Lorencon je započeo praksu u telefonskoj kompaniji Telia, a nakon toga se preselio u San Francisko gdje je radio u kancelariji AltaVista. U Sicilijskoj dolini je upoznao kvalificirane web preduzetnike i našao posao u investicionoj kompaniji Cell Ventures, gdje je upoznao Feliksa Hagnoa, sina vlasnika švedske linije odeće Joy.

U septembru 1999. Lorencon i Hanje (danas posjeduje oko pet posto akcija Spotifya) osnivaju Netstrategy, koja će kasnije postati vodeće evropsko tržište Tradedoubler.

Sa druge strane Daniel Ek (1983) je odrastao u okrugu Ragsved u Stokholmu. Završio je  IT gimnaziju u Sundbibergu 2002. godine, a zatim je studirao inženjering na Kraljevskom tehnološkom institutu, koji je napustio da bi se fokusirao na svoju IT karijeru.

Ekov prvi prodor u poslovni svijet počeo je s 13 godina kada je počeo klijentima praviti web siteove iz svog doma. Prvom klijentu je usluge naplatio 100 dolara, sljedećem već 200 dolara. Na kraju je cijena porasla na 5.000 dolara po siteu.

Da bi održao pojačani intenzitet svog biznisa, Ek je regrutirao učenike iz svog razreda da rade na siteoima iz školske računarske laboratorije tako što ih je “podmićivao” video igricama.

Njegova zarada je na kraju dostigla 50.000 dolara mjesečno i sa 18 godina je upravljao timom od 25 ljudi. Kada je počeo kući da donosi ogromne televizore, roditelji su shvatili da se nešto dešava. Na njihovu sreću, sin je bio genijalac, ne diler.

Ek je pokrenuo drugu kompaniju za oglašavanje Advertigo, koja je kasnije prodata  TradeDoubleru  2006. godine (Nakon što je prodao Advertigo, Ek je nakratko postao izvršni direktor μ Torrent-a, radeći sa osnivačem Ludvigom Strigeusom).

Tu se konačno preklapaju Ekovi i Lorenconovi putevi, pošto je prodaja Advertiga Eka učinila dovoljno bogatim da može da se povuče.

Međutim, nakon nekoliko mjeseci, shvatio je da želi novi projekat i izazov, kao i Lorencon, koji je u martu 2006. godine napustio Tradedoublera, a nedugo nakon toga je Eku dao milion eura kao osnov za početak biznisa.

Ek je prvi put imao ideju za Spotify još 2002. godine kada se peer-to-peer muzički servis Napster ugasio, a Kazaa nije mogla da isprati tu tehnološku putanju, te tada shvata da zakoni nikada u potpunosti ne mogu da eliminiraju pirateriju.

– Zakoni definitivno mogu da pomognu, ali ne uklanjaju problem. Jedini način da se problem riješi bio je stvaranje usluge koja je bolja od piraterije, a istovremeno kompenzira muzičku industriju – Spotify – kazao je Ek.

Spotify je pokrenut kao servis za streamovanje muzike koji je zarađivao od oglašavanja na mreži, branše koju su obojica dobro poznavali.

U početku je veći teret na sebe preuzeo Lorencon, koji je trošio vlastiti novac na plate programera, kancelarije i iznajmljivanje muzičkih licenci. Pokušali su da privuku novac investitora, ali Lorencon nije bio zadovoljan uvjetima pod kojima im je ponuđena saradnja.

Zbog ovih neplaniranih troškova, Lorenconov udio u Spotifyu bio je najveći (danas vrijedi oko četiri milijarde dolara, 43,3 posto glasačkih prava, 12,7 posto akcija).

Lorencon ima poremećaj pažnje i naglašenu hiperaktivnost, što pokušava da balansira čestim odlascima u oblast Åre, poznatu po svojim skijalištima.

On je bio glavni izvršni direktor od 2006. do 2013. godine i predsjednik upravnog odbora od 2008. do 2016. godine, sve dok Ek nije preuzeo te uloge. U intervjuima Ek i Lorencon tvrde da su najbolji prijatelji i da nije bilo dana od 2006. godine da nisu razgovarali barem jednom dnevno.

Lorencon je odgovoran za razvoj budućih ciljeva kompanije i strategije razvoja, budžeta, plata, verifikacije pravnih i godišnjih finansijskih izvještaja.

Od aprila 2019. godine, Spotify ima 217 miliona aktivnih korisnika i od juna 2017. godine prikupio je više od 2,5 milijardi dolara kroz različita finansiranja. Prije četiri godine Bilbord je Eka proglasio za najmoćniju osobu u muzičkoj industriji.

Spotify su kritizirali umjetnici i producenti, uključujući Thoma Yorkea i Taylor Swift, koji su tvrdili da Spotify ne daje pravičnu naknadu muzičarima, i obojica su povukli svoju muziku sa servisa. Sidro su prvi podigli Neil Young, Joni Mitchell.

Godine 2020. Spotify je dobio kritike od grupa za borbu protiv dezinformacija kada se teoretičar zavere Alex Jones pojavio na podcastu Joea Rogana. Zaposleni u Spotifyu izrazili su zabrinutost zbog njegovog pojavljivanja u emisiji, da bi 2021. godine, Spotify uklonio 42 epizode Roganovog podcasta.

U januaru 2022. godine, 270 naučnika, ljekara, profesora, zdravstvenih radnika, veterinara, zubara, psihologa, pomoćnika ljekara, studenata medicine, inženjera i voditelja podcasta napisalo je otvoreno pismo Spotifyu izražavajući zabrinutost zbog “lažnih i društveno štetnih tvrdnji” o iskustvu Joea Rogana i zamolili su Spotify da “uspostavi jasnu i javnu politiku za ublažavanje dezinformacija na svojoj platformi”.

Oni su uputili Roganu kritiku zbog emitiranja dezinformacije o Covidu-19, a sve je kulminiralo u epizodi u kojoj je gostovao Robert Maloune.

Ova epizoda je kritizirana zbog promoviranja neosnovanih teorija zavjere, što se posebno odnosilo na izjave o tome da su društveni lideri “hipnotizirali javnost”, i da je “politika protiv pandemije ravna holokaustu”. Maloune je suspendiran s Twittera zbog širenja dezinformacija.

Krajem januara 2022. godine Niel Young je uklonio svoju muziku sa Spotifya u znak protesta, a pridružila mu se i Joni Mitchell u znak podrške. Drugi umjetnici i podcasteri, kao što su također su najavili bojkot.

Princ Harry i Meghan, vojvotkinja od Saseksa, koji su potpisali višegodišnje partnerstvo sa ovom kompanijom, su u aprilu prošle godine izrazili zabrinutost zbog Covid-19 diskursa na platformi.

I pored svega, Spotify je danas nesumnjivo tehnološki gigant, čiji je prihod na kraju fiskalne godine 2021. bio gotovo 10 milijardi dolara, a muzika će i dalje nastaviti da se sluša zbog čega djeluje da njihovo carstvo (nikada) neće biti ugroženo.

Izvor: N1