Specijalni izvjestitelji Ujedinjenih naroda izdali su upozorenja 19. oktobra i 2. novembra 2023. da su Palestinci u Gazi “u velikoj opasnosti od genocida”.

Nakon toga, 16. novembra, veća grupa eksperata UN-a izdala je saopćenje, pozivajući se na dokaze o “sve većoj genocidnoj namjeri” i govoreći o “genocidu u nastajanju”.

Mnogi veliki mediji, uključujući CNN, Al Jazeeru, Reuters i Jerusalem Post, posvetili su cijele priče ovome, smatrajući da se radi o važnim događajima.

Ipak, vodeće medijske organizacije u Velikoj Britaniji, uključujući BBC i Guardian, izgleda da nisu smatrale da su ove optužbe o genocidu toliko značajne da bi postale vijesti.

Dok je saopćenje od 19. oktobra bilo jedva pokriveno, izjava od 2. novembra predstavljena je kao mali dio veće Guardianove priče o akcijama Izraelskih odbrambenih snaga tog dana, zajedno sa kratkim spominjanjem u redovnom dnevnom pregledu.

U BBC-jevim vijestima jutra kratko su spominjali saopćenje, kao i u detaljnijem izvještavanju u BBC svjetskom servisu, ali nije bilo suštinskog razmatranja samih tvrdnji za publiku u Ujedinjenom Kraljevstvu.

Od 32 izvještaja na Guardianovoj web stranici posvećena ratu između Izraela i Gaze 16. novembra, nijedna se nije fokusirala na tvrdnje stručnjaka UN-a, iako su novine sljedećeg dana objavile priču o upozorenjima UN-a o gladovanju u Gazi.

Zbog toga je u velikom dijelu britanskih medija poziv 41 stručnjaka UN-a međunarodnoj zajednici da “spriječi genocid nad palestinskim narodom” ostao uglavnom prešućen.

Istraživanje genocida

Ovo je bilo otkrivajuće odsustvo s obzirom na to da su mediji u drugim zemljama posvetili prostor pitanju da li događaji u Gazi predstavljaju genocid, dijelom potaknuti izjavama stručnjaka UN-a.

Naprimjer, kanadski javni servis, CBC, 2. decembra vodio je dugu diskusiju o relevantnosti termina “genocid” za događaje u Gazi, dok je 13. novembra magazin Time upitao “Da li je ono što se dešava u Gazi genocid?”

Online magazin Vox objavio je detaljan članak na temu “Kako razmišljati o optužbama za genocid u Gazi” 13. novembra, dok je časopis New Yorker objavio pitanja i odgovore na temu “Kako definirati genocid” 16. novembra.

Naravno, iako su mnoge od ovih istraga bile neuvjerljive, govoreći da obje strane rade užasne stvari, barem su pokrenule pitanja genocidne namjere i djelovanja u vezi sa situacijom u kojoj je preko 18.200 Palestinaca, što se približava jednom procentu ukupnog stanovništva iz Gaze, ubijeno od 7. oktobra.

Na jednoj strani, nije iznenađujuće da su neki mediji postavili ovo pitanje. Na kraju krajeva, član II Konvencije o genocidu iz 1948. definiše genocid kao “djela počinjena s namjerom da se uništi, u cijelosti ili djelimično, nacionalna, etnička, rasna ili vjerska grupa”.

Prema odredbama Konvencije, kažnjiva su ne samo genocidna djela, već i „javno poticanje na počinjenje genocida“ (član IIIc). Obim gubitaka i ponovljajuća upotreba genocidnog jezika su zapanjujući. Ministar poljoprivrede Avi Dichter izjavio je: “Mi sprovodimo Nakbu u Gazi “. Ministar kulturne baštine Amichai Elihayu rekao je da je “bacanje nuklearne bombe ‘jedna od mogućnosti’ u trenutnom sukobu”.

U međuvremenu, bivši ministar informacija Galit Distel-Atbaryan obećao je da će “izbrisati cijelu Gazu s lica zemlje”, a sadašnji ministar odbrane Yoav Gallant opisao je Palestince kao “ljudske životinje”. U svjetlu svega ovoga, moglo bi se očekivati da se novinari zainteresiraju da istraže da li se dešava genocid.

X feedovi ne govore o genocidu

Međutim, UK mediji izgleda da su se klonili detaljnog istraživanja pitanja genocida.

Jedan od pokazatelja koje priče novinske organizacije smatraju važnima su one koje objavljuju na društvenim mrežama, a posebno na X (bivši Twitter). Analiza feedova glavnih britanskih novinskih organizacija između 7. oktobra i 10. decembra 2023. pokazuje vrlo malo spominjanja priča koje se direktno odnose na navode o genocidu u Gazi.

Postoje samo dva spominjanja riječi “genocid” u feedu @BBCWorld od 7. oktobra: jedno o Ruandi i drugo u kojem se izvještavaju o negativnim komentarima o američkoj kongresmenki Rašidi Tlaib jer je govorila o genocidu u Gazi.

@ITVNews ima samo jedno spominjanje “genocida” kada je 11. oktobra tvitovao riječi palestinskog novinara da je “to masakr, potpuni genocid”. No, nije bilo referenci na riječ “genocidan” u njihovom feed-u.

@Channel4News, uprkos vrlo čvrstom držanju prema izraelskim zvaničnicima i snažnom izvještavanju sa terena, pomenuo je “genocid” samo jednom u feedu od 7. oktobra – kada je objavio intervju s liderom Palestinske nacionalne inicijative Mustafom Barghoutijem o izboru s kojim se suočio Palestinci između ‘etničkog čišćenja i genocida’.

@Guardian je takođe samo jednom spomenuo “genocid” u tweetu koji je povezan sa komentarom dvojice anticionističkih Jevreja 19. oktobra.

@guardiannews je tvitovao o republikanskoj poslanici u parlamentu Floride koja je javno pozvala na smrt svih Palestinaca i povezao se s komentarom svog bivšeg američkog dopisnika Chrisa McGreala (“Jezik koji se koristi za opisivanje Palestinaca je genocidan”). Mimo ovoga, nije bilo rezultata za “genocid” ili “genocidni” u feedu @guardianworld u ovom periodu.

@SkyNews je šest puta tvitovao o genocidu u Gazi, uključujući link na poduži članak o definiciji genocida posebno u odnosu na Gazu, kao i još tri sa intervjuisanim osobama koje govore o ‘genocidnom’ ratu.

Za razliku od opće suzdržanosti britanskih medija, Al Jazeera (na njihovom @AJEnglish feedu) je 45 puta tvitovala o genocidu u Gazi, uz još pet tvitova koji se odnose na “genocidno” nasilje u ovom periodu.

Povezane priče pokrivaju sve: od govora turskog predsjednika Erdogana u kojem govori o “genocidu”, izjave jednog jevrejskog američkog aktiviste da “znamo kako izgleda genocid”, sporne tvrdnje da je Papa opisao rat u Gazi kao “genocid”, komentara bivšeg direktora njujorške kancelarije visokog komesara UN-a za ljudska prava, Craiga Mokhibera, da ovo predstavlja “udžbenički primjer genocida”, do glasova običnih Palestinaca koji koriste jezik genocid da opišu trenutnu situaciju.

Nasuprot tome – Rusija

Ipak, uprkos svom ovom oklijevanju da istraže genocid u Gazi, britanski mediji su više nego spremni da izvještavaju o pitanju genocida u drugim dijelovima svijeta.

Uostalom, u aprilu 2022. BBC World je tvitovao pitanje: „Da li su ubistva civila u Buči, u Ukrajini, genocid?“. BBC je 13. aprila na svojoj web stranici nastavio s dugom pričom s otvorenim naslovnim pitanjem: „Da li Rusija čini genocid?“

Istog dana, Guardian je postavio pitanje: “Hoće li se Putin suočiti s optužbama za genocid zbog zločina u Ukrajini?” u članku koji je napisao dopisnik za pravne poslove koji tek treba postaviti isto pitanje o Gazi.

Pretraživanje X feedova od februara 2022. do danas ukazalo je na višestruke reference na optužbe za genocid u Ukrajini: 10 referenci u @BBCWorld, 26 u @SkyNews, 8 u @ITVNews, 15 u @Guardianu, 5 u @Channel4News i 22 na @AJEnglish (pokazujući da je Al Jazeera bila spremna razmotriti pitanje genocida ne samo u Gazi).

Drugi primjer zanimanja glavnih medija za optužbe o genocidu u Ukrajini bio je izvještaj Instituta za strategiju i politiku New Lines i Centra za ljudska prava Raoul Wallenberg u maju 2022. koji je identificirao rusko kršenje Konvencije UN-a o genocidu u Ukrajini, a o kojem su mediji naširoko izvještavali, uključujući New York Times, Washington Post i Guardian.

U izvještaju je utvrđeno da je Rusija zaista podsticala genocid jer je ispunjavala niz klasičnih pokazatelja: poricanje postojanja ukrajinskog identiteta, predstavljanje Ukrajinaca kao egzistencijalne prijetnje koja opravdava nasilje nad njima, korištenje dehumanizirajućeg jezika kao što su „podljudski“ i „kontaminirani ” i uslovljavanje domaće publike da “čini ili zanemari zločine”.

Kako se ovakav opis sada ne može povezati sa situacijom u kojoj su dehumanizirajući opisi Palestinaca postali rutinski?

Reference na genocid

Nije, naravno, slučaj da se u britanskim medijima ne spominje riječ “genocid” u vezi s Gazom.

Pretraživanje baze podataka Nexis otkriva da je između 7. oktobra i 10. decembra 2023. bilo 4.060 priča koje su sadržavale “Gazu” i “Genocid”. Od toga, 363 su pripisana BBC Monitoring Reports, 291 Mail naslovima, 218 Guardianu, 164 Independentu, 105 Telegraphu, 80 The Timesu, 68 Expressu i 29 Sunu.

Međutim, velika većina ovih priča nije zaokupljena procjenom razmjera genocidnih aktivnosti ili namjera u Gazi, kako su to tvrdili stručnjaci UN-a. Umjesto toga, oni ili ukratko citiraju Palestince i njihove pristalice ili, posebno s desničarskim naslovima, kritiziraju one ljude koji opisuju sistematsko bombardiranje Gaze kao “genocidno”.

Naprimjer, bilo je desetine priča u naslovima Telegrapha, Timesa i Maila u kojima su izvještavalo o BBC-jevom voditelju Garyju Linekeru koji je podijelio video koji optužuje Izrael da je počinio genocid u Gazi. Stotine priča osudile su propalestinske demonstrante zbog upotrebe jezika genocida, bilo da se radi o “običnim” učesnicima marša, poznatim ličnostima, agentima za talente ili političarima.

Medijske kuće su također posvetile ogroman prostor kongresnom ispitivanju predsjednika tri američka univerziteta o tome da li bi dozvolili „genocidni jezik“ u svojim kampusima.

U svim ovim situacijama, ponašanje izraelske vojske nije ono što je pod mikroskopom, već oni koji nastoje pozvati vojsku na odgovornost ili barem braniti pravo na to.

Genocid – stvar mišljenja

Mnoge od ozbiljnijih rasprava o stepenu genocidne aktivnosti u Gazi ograničene su na stranice koje se tiču komentara i mišljenja kao da je pitanje genocida više stvar “mišljenja” nego empirijske činjenice.

Dva mjeseca nakon početka bombardovanja, Guardian je objavio moćan članak Husama Zomlota, palestinskog ambasadora u Velikoj Britaniji, ali to nije objavljeno na njihovom X feedu.

Zapravo, ovo bi se moglo smatrati protutežom komentaru Howarda Jacobsona od prethodne sedmice u Observeru (dio Guardian Media Group), koji je podijeljen na X feedu @ObserverUK, a u kojem je tvrdio da je jedini genocidni akter u Gazi Hamas.

Kao što je ranije spomenuto, Guardian je također objavio snažan komentar svog bivšeg američkog dopisnika Chrisa McGreala, kao i članak svog redovnog kolumniste Ovena Jonesa koji se eksplicitno oslanjao na “rizik od genocida” stručnjaka UN-a o kojem se govori na početku ovog članka.

Činjenica je da su to izuzeci od pravila. Ono čega nije bilo, posebno u Velikoj Britaniji, jeste ozbiljno ispitivanje u informativnim emisijama i novinama sa “ozbiljnim vijestima” – koristeći istorijski dogovorene kriterije – o tome da li se Palestinci u Gazi suočavaju s genocidom.

Možda su britanske redakcije jednostavno previše nervozne da postave pitanje za koje znaju da će privući snažne napade iz Izraela. Kao što je jedan stariji urednik BBC-ja jednom rekao istraživaču Gregu Philu, „u strahu čekamo telefonski poziv Izraelaca“ nakon što emitujemo kritičke priče.

Ili je možda, s obzirom na to da postoje desetine priča u kojima se tvrdi da se genocid dogodio u drugim sukobima, na primjer u Ruandi i Ukrajini, genocid je nešto što se događa samo određenim populacijama čije je samoopredjeljenje u interesu moćnih režima na Zapadu.

Druga stanovništa samo su bombardovana u paramparčad, dok mediji pronalaze više načina da to opišu – sve dok se to ne naziva genocidom.

Des Freedman
18 December 2023, Declassified UK