Neophodno je pronaći modele za vraćanje dijela javnih prihoda medijima putem javnih subvencija, kao i zahtijevati neophodne izmjene zakonodavstva na nacionalnom nivou kako bi se osigurao transparentan sistem finansiranja lokalnih medija, koji bi ih učinio nezavisnim od utjecaja državne, političke i ekonomske moći, zaključeno je na godišnjoj skupštini Evropske federacije novinara (EFJ).
U zajedničkoj izjavi o radu lokalnih medija u Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Srbiji, koju su objavili članovi EFJ, navodi se da je pandemija znatno otežala rad medijskih kuća i dovela do smanjenja plaća, otpuštanja ili čak zatvaranja pojedinih medija, dok istovremeno važnost nezavisnog i profesionalnog lokalnog novinarstva nikada nije bila očiglednija.
– Većina lokalnih medija u Hrvatskoj, BiH, Srbiji i Sloveniji su komercijalne kompanije, što je izgleda njihov osnovni problem. Kapaciteti lokalne ekonomije nisu toliko veliki da bi mogli finansirati medijsku produkciju oglašavanjem – rečeno je.
Budući da se sve više oglašavanje seli na internet, a cijene tradicionalnog novinskog, televizijskog i radijskog oglašavanja padaju, lokalnim medijima postaje sve teže da sami finansiraju proizvodnju lokalnih vijesti i pluralističkih medijskih sadržaja.
– U isto vrijeme, javno finansiranje nije dovoljno povećano da pokrije gubitke na strani komercijalnih prihoda. Zbog toga se lokalni mediji sve više oslanjaju na finansijske aranžmane s lokalnim samoupravama. Ove, često potpuno netransparentne „reklamne“ transakcije, žrtvuju nezavisnost medija u zamjenu za odgađanje bankrota – istaknuto je u izjavi.
Naglašeno je da su sindikati i novinarska udruženja u više navrata tražili od vlada promjenu postojećeg modela finansiranja lokalnih medija, prema kojem lokalna vlast direktno bira medije kojima će dodjeljivati javni novac i odlučuje o visini podrške. Takav model finansiranja dovodi lokalne medije u odnos zavisnosti spram lokalnih vlasti, čiji se rad mora kritički sagledati.
– Najgore udarce u strukturnu krizu medijske ekonomije pretrpjeli su najslabiji u medijskom ekosistemu: novinari, posebno u lokalnim medijima. Kao da im je, osim pritisaka politike i kriminala, potreban još jedan otvoren front – kaže se.
Vlasnici medija, koji su barem pružili institucionalnu i pravnu podršku novinarima u boljim vremenima, sada okreću leđa „proizvođačima sadržaja“. To je posebno evidentno u kontekstu lokalnih medija i relativno malih ekonomija, poput Hrvatske, Srbije, Bosne i Hercegovine, Slovenije, gdje vlasnici medija sve više traže različite neformalne ili formalne sporazume s lokalnom politikom.
– Istovremeno, postoji nekoliko inicijativa za pravedniji porezni sistem koji bi se bavio problemima javnih prihoda izgubljenih zbog digitalizacije. Nažalost, niko ne prepoznaje potrebu da se dio toga vrati novinarstvu – zaključili su članice Evropske federacije novinara.
Izvor: BH novinari
