Više od 35 udruženja građana uputila su inicijativu Ministarstvu pravde Republike Srpske u kojoj traže da povuku Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija, naglašavajući da je u suprotnosti s Ustavom Bosne i Hercegovine, ljudskim pravima i brojnim drugim zakonima.
Navode da se njime krši Konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, Ustav BiH i Ustav Republike Srpske, a suprotnosti je i sa Zakonom o općem upravnom postupku, Zakonom o upravnim sporovima, Zakonom o parničnom postupku, Zakonom o udruženjima i fondacijama, Zakonom o računovodstvu i reviziji te Zakonom o inspekcijama.
Nadalje, ovaj Nacrt zakona predstavlja nastavak aktivnosti na suzbijanju sloboda izražavanja i udruživanja, koje su započete inicijativom za kriminalizaciju klevete i uvrede, a nastavljene kroz napade na novinare, aktiviste i nevladine organizacije.
Kako navode u inicijativi, formulacije koje nudi predloženi Nacrt su strane domaćoj pravnoj teoriji, neprecizne, dvosmislene ili suvišne. Tako npr. termin „agent stranog uticaja” prvi put je korišten pravnoj historiji Bosne i Hercegovine.
Podsjećaju da je prema Zakonu o udruženjima i fondacijama RS-a udruženje „svaki oblik dobrovoljnog povezivanja više fizičkih ili pravnih subjekata radi unapređenja ili ostvarivanja nekog zajedničkog ili općeg interesa ili cilja, u skladu sa Ustavom i zakonom, a čija osnovna svrha nije sticanje dobiti”.
– Ovim Nacrtom se zabranjuje obavljanje političkih aktivnosti koje su toliko široko postavljene da mogu onemogućiti svako djelovanje udruženja građana u pravcu poboljšanja zakonske regulative i ostvarivanja bolje zaštite građana, zbog čega se udruženja i formiraju – navode.
Ograničavajući „političko djelovanje” i „političku aktivnost” (npr. podnošenje inicijative za predlaganje zakona) i uvodeći nadzor nad vrstom aktivnosti koju udruženja mogu provoditi, te uvodeći direktnu kontrolu kroz inspekcijski nadzor, ovaj Nacrt zakona opasno zadire u ustavom zagarantirana prava i slobode.
Ovako postavljen zakon, upozorili su u saopćenju, ostavlja veliku mogućnost nadležnim institucijama da proizvoljnim tumačenjem zakona, zabrane rad organizacija čije djelovanje ne ide na ruku vlastima u Republici Srpskoj.
Također, predloženi Nacrt etiketira i diskriminira udruženja i fondacije iz RS-a čije aktivnosti i projekte finansiraju strane vlade i organizacije, dok su iz Nacrta zakona izuzeta udruženja i fondacije koja se finansiraju iz javnih budžeta, a upravo su ti mehanizmi dodjele finanasijskih sredstava nedovoljno transparentni i izvor različitih političkih zloupotreba, posebno u predizbornom periodu.
– Na kraju, i same institucije vlasti Republike Srpske se finansiraju kroz međunarodne projekte, iz istih izvora kao i udruženja građana, uključujući Evropsku uniju, USAID, različite međunarodne razvojne agencije, te se postavlja pitanje zbog čega se onda i institucije ne proglašavaju agentima stranog uticaja onda kada dobiju sredstva iz inostranstva – kažu u saopćenju.
Zbog toga je jasno da je svrha samog Nacrta poslati poruku građanima da su udruženja građana neprijatelji države i on predstavlja samo jedan korak u nizu višegodišnjih pokušaja vlasti u Republici Srpskoj da ograniče slobodu govora, okupljanja i udruživanja i uguše kritiku na sve načine, pa i metodama svojstvenim totalitarnim režimima.
Izvor: Oslobođenje
