MILIVOJ BEŠLIN: Smrt Jugoslavije

KOMŠIJE I SUSJEDI: Šta je to država koja je nosila lažno ime svoje žrtve? Kako je mafija preuzela vlast? Zašto je mali, zabačeni Rogotin postao turistički hit? Zašto mladi kriju da imaju temperaturu?

MILIVOJ BEŠLIN: Smrt Jugoslavije
Foto: Remarker Media

Ante Marković i posljednja jugoslovenska institucija

Sa stvaranjem Jugoslavije mnogo je lakše nego sa nestankom. Nije teško utvrditi šta se desilo u Kući Krsmanovića na Terazijama 1. decembra 1918. ili u ratom izolovanom Jajcu 29. novembra 1943. godine. Sa krajem Jugoslavije znatno je teže. Najmanje pronicljivi će u nju ubrojati i tzv. SRJ – Miloševićevo „žabljačko“ čedo; državu koja je nosila lažno ime svoje žrtve, kako je napisao Teofil Pančić. Lako se zbog toga složiti da je 1991. godina kada jugoslovenska država prestaje da postoji. Poslednjih sedmica mnogi su dane osamostaljenja Slovenije i Hrvatske proglasili za datume kraja Jugoslavije. Ipak, poslednja istinska jugoslovenska institucija, koja je uživala i puno međunarodno priznanje bila je savezna vlada, odnosno, Savezno izvršno veće (SIV) na čelu sa Antom Markovićem. Tek njegovom ostavkom, upućenom „građanima“, jer Savezne skupštine više nije bilo, prestala je da funkcioniše jedina preostala legitimna i legalna jugoslovenska institucija. Ostavka je upućena javnosti pred novu godinu, 20. decembra 1991. dok se u zemlji već uveliko odvijao rat koji je pokrenula JNA pod komandom Miloševićevih lojalista.

Rat koji je okrznuo Sloveniju, trećinu Hrvatske pretvorio u zgarište, a bezmalo čitavu BiH u masovnu grobnicu, Srbija je simbolički, uz blagonaklono ćutanje saveznih institucija, započela deceniju ranije, najpre na ulicama Prištine (1981), a potom i na ulicama Novog Sada (1988). Nasiljem srušen ustavni poredak jugoslovenske države, brzo se pretvorio u ogoljeno (ratno) nasilje nad svima koji nisu prihvatili da uđu u Miloševićevu svesrpsku državu pod besramnim i ciničnim izgovorom „odbrane“ Jugoslavije. (Milivoj Bešlin, Nomad.ba)

 

Mafija na vlasti

Opisujući haos na prostoru Jugoslavije devedesetih, srbijanska historičarka Latinka Perović prenijela je zaključak češkog predsjednika Vaclava Havela: “Radi se o prirodi društva koju historija ne poznaje: ’mafija koja nosi nacionalističku zastavu’.”

Historičar Ivo Goldstein u svojoj posljednjoj knjizi Hrvatska – godine velikih nada i gorkih razočarenja objašnjava da su Havel i Perović zapravo aludirali na korumpirani režim Slobodana Miloševića, “čije su veze s mafijaškim podzemljem bile očite“.

Ali, šta se promijenilo tri desetljeća poslije krvavog raspada Jugoslavije i ratova koji su samo u Bosni i Hercegovini odnijeli oko 100.000 ljudskih života, raselili stotine hiljada porodica, dok je ekonomija u zemljama nastalih iz zajedničke države i danas na koljenima.

Mreža za istraživanje kriminala i korupcije (KRIK) iz Beograda objavila je nedavno dijelove iskaza ko je srbijanskom tužilaštvu dao Veljko Belivuk, osumnjičen za teška krivična djela, uključujući ubistva. Belivuk je ustvrdio da je od njega usluge tražio i srbijanski predsjednik Aleksandar Vučić, nesumnjivo trenutno najutjecajnija politička ličnost na Zapadnom Balkanu. Belivuk je rekao da je od njega traženo da navijači Fudbalskog kluba Partizan ne skandiraju protiv predsjednika na utakmicama, da razbije antivladine proteste u Beogradu od prije dvije godine, kao i da spriječi huliganske incidente na Paradi ponosa u srbijanskoj prijestolnici.

Očekivano, takve optužbe Vučić je odbacio. Javnosti nisu dostupni podaci o tome da li je tužilaštvo provjerilo optužbe Belivuka koje je iznio na račun najužeg srbijanskog državnog vrha.

Jedan od članova Belivukovog klana također je progovorio o vezi srbijanskog vrha države s podzemljem. On je, opet prema navodima KRIK-a, rekao da su mu prenijete riječi Belivuka koji je navodno poručio da za tu kriminalnu grupu nema budućnosti ukoliko Nebojša Stefanović izgubi mjesto ministra u srbijanskoj vladi. Stefanović je aktuelni srbijanski ministar odbrane, a ranije je bio ministar unutrašnjih poslova te zemlje.

Vladajuća Srpska napredna stranka (SNS) i njen čelnik Aleksandar Vučića ulažu mnogo napora u jačanju nacionalnog naboja u Srbiji, ali u isto vrijeme vlast se muči kako objasniti zapadnim partnerima, prije svega Evropskoj uniji, u čije članstvo teži službeni Beograd, njihov odnos prema vladavini prava. U posljednjem izvještaju Brisela o stanju u Srbiji zemlja je djelimično pohvaljena za ekonomski napredak, no navodi se da i dalje u Srbiji postoji zabrinutost zbog političkog utjecaja na pravosuđe, kao i to da je u borbi protiv korupcije postignut tek djelimičan napredak.

Snežana Čongradin, novinarka beogradskog lista Danas, nema sumnje u to da su oni koji se najviše zaklinju u Srbiji i srpske interse zapravo “duboko u kriminalu“.

“Ti ljudi žive jedan potpuno drugačiji život, u egzistecijalnom smislu, od 90 posto građana“, kaže ona. (Armin Aljović, Al Jazeera)

 

Kako je skrajnuti Rogotin postao hit turističke sezone

Mnogi se pitaju kako Rogotin, malo mjesto na sjeverozapadu neretvanske doline, nekoliko kilometara udaljeno od gradskoga središta, drži lidersku poziciju u turizmu na području Grada Ploča, pored puno razvikanijih turističkih destinacija i usprkos ograničenom broju smještajnih kapaciteta i nedostatku klasičnih turističkih sadržaja, uključujući i plažu. Uz sve to mještani Rogotina tek se odnedavno bave turizmom, pa im manjka i iskustva.

Usprkos svemu, prema podacima Turističke zajednice Grada Ploča, u prvih šest mjeseci ove godine, u odnosu na isto razdoblje iznimno uspješne 2019. godine upravo u Rogotinu ostvaren je najveći broj i najveći porast noćenja. U prvih pola godine ostvareno je 2349 noćenja, što je u odnosu na prvih šest mjeseci 2019. (1716) porast od gotovo 37 posto! Baćina bilježi porast od oko deset posto (1455 naspram 1324), a Staševica 36 posto (129 u odnosu na 95). U ostalim naseljima na gradskome području zabilježen je pad noćenja u odnosu na pretprošlu godinu. Među gostima, najviše je domaćih, a iza njih slijede Nijemci, Česi, Mađari, Poljaci, državljani BiH, Ukrajine, Slovačke i Austrije. (Ante Šunjić, Slobodna Dalmacija)

 

Млади крију да имају температуру да би могли да излазе и друже се

Имунолог и вирусолог Миланко Шеклер оценио је вечерас да је, уз ригорозну контролу, „апсолутно могуће” увести ковид пропуснице, односно улазак у локале омогућити вакцинисаним и онима са негативним тестом.

Шеклер је за телевизију Н1 рекао да је Егзит организован на сличан начин и да за месец и по дана од тада, како је указао, није примећен „некакав драстичан скок броја заражених”.

„Очигледно је да то може да функционише уколико су надлежна тела која то треба да контролишу адекватно обучена”, рекао је он.

Шеклер је рекао да је од фармацеута у Београду чуо да много тинејџера и младих у двадесетим годинама често долази у апотеке и жали се на температуру, „а не пада им напамет да имају коронавирус”. (Politika)

About The Author