Više od 140 novinara i medijskih organizacija pozivalo je Evropsku komisiju da poštuje zakone Evropske unije o transparentnosti. Potpisnici pisma upućenog Marošu Šefčoviču, komesaru za transparentnost, dolaze iz širokog spektra medija – od POLITICO-a, MLex-a, Guardiana, Le Mondea i Financial Timesea, do istraživačkih platformi poput Follow the Money, Correctiv i OCCRP.
Ovo nije samo još jedan apel medija. Riječ je o kolektivnom zahtjevu onih koji su posvećeni pozivanju moćnih na odgovornost u javnom interesu, a koji pozivaju EU da ispuni svoje zakonske i demokratske obaveze.
– Pristup dokumentima, kako je zagarantirano Članom 42 Povelje o osnovnim pravima Evropske unije i Članom 15 Ugovora o funkcioniranju Evropske unije, te implementiran Uredbom 1049/2001, ključni je alat za medije u nadzoru institucija EU u njihovim zakonodavnim, nadzornim i administrativnim funkcijama – naveli su u pismu.
Generalni direktorat za klimatsku akciju često čeka sedmicama da uopće registrira zahtjeve poslane e-mailom, a kamoli da počne da ih obrađuje zbog čega vjeruju da „pravda odgođena znači pravda uskraćena“, te da takva kašnjenja ozbiljno otežavaju novinarima da ispune svoju ulogu javnog nadzora.
Tvrde da Komisija često ne dostavlja konkretne dokaze o stvarnoj šteti zaštićenim interesima koji navodno sprječavaju objavljivanje zakonodavnih dokumenata.
Takva praksa, kako je primijetila i Evropska ombudsmanka, suprotna je principima iz Uredbe 1049 koja nalaže da se izuzeci primjenjuju restriktivno te smatraju da bi Komisija trebala poštovati pravne standarde i pružiti detaljna obrazloženja kada se poziva na izuzetke.
– Vjerujemo da jačanje procesa podnošenja zahtjeva predstavlja priliku da se unaprijedi transparentnost, a istovremeno smanji administrativno opterećenje kroz jasnije i efikasnije upravljanje dokumentima. Ovo je jedinstvena prilika da se ostvare konkretne koristi i za građane EU i za javnu upravu – naveli su.
Pozivali su Komisiju da hitno riješi te probleme i spremni su da konstruktivno doprinose pronalasku rješenja.
Evropska ombudsmanka je zabilježila uporna kašnjenja u obradi zahtjeva za pristup dokumentima. Potvrđujući da su odgovori premašili zakonski rok od 15 radnih dana u više od 60 posto analiziranih slučajeva, često trajući duže od 60 radnih dana. Zabilježeni su čak i slučajevi u kojima je Komisiji bilo potrebno više od godinu dana da izda konačan odgovor.
Rastuće frustracije izazvane su kompliciranim odnosom Komisije prema transparentnosti, posebno u vezi s pristupom zakonodavnim i administrativnim dokumentima.
Izvor: Politico
