Ohrabrena toksičnom retorikom američkog predsjednika Donalda Trumpa i zamrzavanjem američke strane pomoći, pritisak koji srbijanska vlada vrši na medije dostigao je nivo neviđen od devedesetih godina.
Reporteri bez granica (RSF) pozivali su institucije Evropske unije (EU), kojoj Srbija teži da se pridruži, da odlučno osude namjerno targetiranje i kriminalizaciju organizacije koja građanima Srbije pruža pouzdane informacije.
Policijska racija, koja je trajala 28 sati i duboko u noć, uzdrmala je prostorije Centra za istraživanje, transparentnost i odgovornost (CRTA), nevladine organizacije koja stoji iza portala za provjeru činjenica Istinomer.rs.
Policijska operacija izvedena je 25. i 26. februara i bila je usmjerena na ukupno četiri nevladine organizacije, na zahtjev Specijalnog odjeljenja za borbu protiv korupcije Višeg javnog tužilaštva u Beogradu.
Tužilaštvo je opravdalo raciju pozivajući se na optužbe članova američke vlade da su primaoci finansijske pomoći Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID) možda „zloupotrijebili sredstva“ i „prali novac“.
Iako su CRTA i Istinomer.rs bili podržani od strane USAID-a, čija je pomoć suspendirana odlukom predsjednika Donalda Trumpa krajem januara, policijska racija zasnovana je na neosnovanim optužbama i pravno upitnim osnovama, smatra RSF.
Policija se pozvala na Zakon o krivičnom postupku, koji joj omogućava da locira počinioce krivičnih djela, spriječi njihov bijeg ili nastavak djelatnosti i osigura dokaze. Međutim, prostorije medijske kuće, koju je certificirao Journalism Trust Initiative, globalni standard za novinarstvo koji je razvio RSF, pretražene su bez nadzora nezavisnog sudije i bez ikakvih garancija za zaštitu izvora novinara.
– Ova racija podsjeća na metode zastrašivanja i diskreditacije novinara iz vremena jugoslovenskog diktatora Slobodana Miloševića. Ohrabrena toksičnom retorikom Trumpa i zamrzavanjem strane pomoći, srbijanska vlada vrši pritisak na medije na nivou neviđenom od devedesetih godina – kazao je Pavol Szalai, šef RSF EU-Balkans deska.
Racija u sjedištu CRTA-e, čiji su fact-checkeri i eksperti često kritični prema vladi i redovno citirani u javnim debatama, imala je političku pozadinu, smatraju u RSF-u.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je 16. februara izjavio da je potrebno “goniti” one koji su počinili “krivična djela” unutar srbijanskih nevladinih organizacija. Sedmicu kasnije, predsjednica parlamenta Ana Brnabić je izjavila da je „CRTA jedna od organizacija koje su pod istragom zbog primanja sredstava od USAID-a“.
Policijska racija je zatim najavljena u nekoliko provladinih medija svega 30 minuta prije nego što je započela, a njihovi novinari su događaj pratili od samog početka.
RSF ocjenjuje da su srbijanske vlasti pojačale političke napade na nezavisne medije, što je dodatno praćeno napadima na novinare. Nekoliko dana prije policijske racije, prostorije Nezavisnog društva novinara Vojvodine bile su provaljene, a predsjednici ovog udruženja, Ani Lalić, kao i drugim novinarima, upućene su prijetnje smrću.
Izvor: RSF
